Begrijpen en aanpakken van trichotillomanie: Advies en behandelopties

Wat is trichotillomanie?

Trichotillomanie is een vorm van de obsessieve-compulsieve stoornis (OCD). Mensen met deze aandoening trekken herhaaldelijk hun hoofdhaar, schaamhaar, wimpers of wenkbrauwen uit. Hoewel deze gedragsstoornis niet algemeen bekend is bij het grote publiek, kan het in extreme gevallen resulteren in blijvend haarverlies, ook wel tractiealopecia genoemd. Over het algemeen gebeurt het trekken van haar onbewust en is het een manier om met angst of spanning om te gaan.

Symptomen van trichotillomanie

Oncontroleerbaar uittrekken van hoofdhaar of lichaamshaar

De symptomen van trichotillomanie kunnen per individu verschillen in intensiteit. Ze kenmerken zich echter door een onweerstaanbare drang om haar uit te trekken. Ondanks dat men zich bewust is van deze drang, is het verlies van controle onvermijdelijk en kan een persoon niet stoppen met dit excessieve gedrag.

Ontstaan van kale plekken

In ernstige gevallen kan herhaaldelijk uittrekken van het haar leiden tot kaalheid of alopecia. Mensen die hier last van hebben, schamen zich vaak voor hun uiterlijk en proberen dit te verbergen door het dragen van neppe wenkbrauwen, hoeden, petten, sjaals of pruiken. Bij minder ernstige kale plekken kiezen sommigen voor een specifiek kapsel om de aandoening te maskeren.

Overige symptomen

In sommige gevallen kan een persoon bepaalde types of specifieke haren uitkiezen om aan te trekken. Het uitgetrokken haar wordt soms tussen de vingers gerold, op gebeten, of tussen de tanden getrokken. In extreme gevallen kan de persoon het haar zelfs consumeren; gedrag dat bekend staat als trichotillofagie, wat kan resulteren in de vorming van een compacte haarbal in het spijsverteringskanaal.

Oorzaken van trichotillomanie

Relatie met stress, angst en trauma

Trichotillomanie kan worden getriggerd door ernstige stress of angst. Hoewel het vaak samenvalt met depressieve episodes, is het niet altijd het gevolg van een depressie. Veel experts geloven dat er een sterke relatie is tussen het dwangmatig uittrekken van haar en negatieve emoties zoals angst, verdriet, boosheid, eenzaamheid en posttraumatische stress.

Psychologische oorzaken: de rol van een depressie en obsessieve-compulsieve stoornis

Een kind dat opgroeit in een gezinsomgeving waar het zich onbemind voelt, is vatbaar voor ernstige geestelijke aandoeningen zoals een obsessieve-compulsieve stoornis en depressie. Deze emotionele en psychologische factoren kunnen het ontstaan van trichotillomanie bevorderen, vooral wanneer er sprake is van traumatische ervaringen. Veel patiënten melden dat het uittrekken van hun haar een soort automatische, bijna onbewuste reactie is op stress of trauma. Dit gedrag leidt tot een kortstondig gevoel van welzijn, wat het bijzonder moeilijk maakt om de stoornis te behandelen.

Genetische en biochemische factoren

Genetische aanleg speelt een belangrijke rol bij trichotillomanie. Dit betekent dat de waarschijnlijkheid van het ontwikkelen van deze gedragsstoornis toeneemt als er familieleden zijn die er ook door getroffen zijn. Naast genetische invloeden zijn er biochemische factoren die van invloed zijn. Deze omvatten afwijkingen in neurotransmitters zoals dopamine en serotonine, die cruciaal zijn voor de communicatie tussen zenuwcellen in de hersenen.

Behandelingsopties voor trichotillomanie: focus op psychotherapie

In de meeste gevallen wordt trichotillomanie behandeld met psychotherapie, een waardevolle methode om de onderliggende oorzaken van de stoornis te identificeren. Naarmate het inzicht in deze oorzaken toeneemt, kunnen patiënten alternatieve manieren ontwikkelen om hun angst of lijden te verminderen. Psychotherapie kan ook als een springplank dienen voor andere gerichte behandelingen, zoals gedragstherapie en cognitieve therapie. Deze therapieën leren mensen hun denkpatronen en gedrag te veranderen, waardoor ze hun destructieve gewoonten kunnen aanpakken.

Medicamenteuze behandeling van angstsymptomen en bijbehorende depressie bij trichotillomanie

Een gespecialiseerde arts kan medicatie aanbevelen voor het beheersen van de symptomen van trichotillomanie. Voor patiënten met comorbide angst of depressie zijn antidepressiva cruciaal om invloed uit te oefenen op neurotransmitters en dwangmatig gedrag te verminderen. Andere opties omvatten selectieve serotonineheropnameremmers (SSRI’s) voor de behandeling van een obsessieve-compulsieve stoornis, en Olanzapine, een relevant antipsychoticum in de context van trichotillomanie.

Stressvermindering: Technieken tegen angst en stress

Stressmanagement kan voor bepaalde patiënten noodzakelijk zijn om effectiever met hun aandoening om te gaan. Beschikbare methoden zijn onder andere hypnose, ontspanningstherapie en meditatie. Diverse technieken kunnen worden toegepast om het uittrekken van haar te verminderen.

Methodes voor het voorkomen van haartrekken

Omdat de aandoening vaak optreedt na een stressvolle gebeurtenis, is het belangrijk voor de patiënt om mindfulness-oefeningen uit te voeren. Dit helpt de focus te leggen op het huidige moment en niet op stressvolle of traumatische ervaringen. Diverse strategieën zijn beschikbaar voor het elimineren van negatieve gedachten en het kalmeren van de geest.

Omgaan met trichotillomanie

Beheer van sociale en professionele relaties

Individuen met deze psychische aandoening kunnen verwarring ervaren bij het verliezen van hun haar. Dit kan leiden tot verstoringen in zowel sociale als professionele relaties. Therapie is daarom niet alleen belangrijk voor het aanpakken van de psychische aandoening zelf, maar ook voor het bevorderen van zelfacceptatie in de samenleving zonder gevoelens van frustratie of schaamte.

Zoeken naar hulp bij trichotillomanie

Hoewel er vaak een gevoel van schaamte heerst bij patiënten, mag dit thema nooit als taboe worden beschouwd. Integendeel, open communicatie is essentieel, beginnend bij de huisarts. Indien nodig kan deze je doorverwijzen naar gespecialiseerde zorgverleners voor begeleiding en behandeling van de aandoening.